چرخ ماهیگیری و اجزای آن
چرخ ماهیگیری یا Fishing Reel یکی از مهم ترین تجهیزاتی است که ماهیگیران حرفه ای را از ماهیگیران آماتور جدا می کند.
انتخاب چرخ ماهیگیری مناسب جزو اولین ارکان موفقیت در صید ماهی است؛
چرا که بدون تجهیزات استاندارد، نمی توان به نتیجه مطلوب دست یافت.
به صورت کلی باید گفت که هر ابزار و تجهیزاتی برای شکار، باید متناسب با هدف شکار باشد.
به عنوان مثال اسلحه شکار خرگوش نمی تواند مناسب شکار خرس باشد!
پس دقت کنید که برای یک خرید هوشمندانه، باید حتماً انواع چرخ ماهیگیری را به همراه کاربردهایشان به خوبی بشناسید
و همچنین دلیل تفاوت در نوع قطعات چرخ را نیز بدانید و با برندهای مطرح این عرصه آشنا شوید.
از این رو در این مقاله از مجموعه مقالات سایت شات شاپ، قصد داریم شما را انواع چرخ های ماهیگیری واجزای آن آشنا نماییم.
چرخ اسپینینگ (Spining reel) یا اسپول ثابت نوعی از چرخ است که در ایران به طور گسترده و متداولی کاربرد دارد.
و از سایر چرخ های شناخته شده تر است.
از ویژگی های مثبت این چرخ ها می توان به امکان استفاده ساده و عدم پیچیده شدن نخ اشاره نمود.
با وجود اینکه این چرخ ها قدرت کمتری نسبت به چرخ های اسپول متحرک دارند.
ولی بسیاری از ماهیگیران آن ها بر سایر انواع چرخ ماهیگیری ترجیح می دهند.
کاربرد: متداول ترین چرخ مورد استفاده در بین ماهیگیران ایرانی
چرخ ماهیگیری اسپین کستینگ (Spincast Fishing Reel) حالتی سر بسته دارد.
و تمامی بخش های مهم آن در داخل آن و زیر یک مخروط دماغه ای قرار گرفته اند.
نخ ماهیگیری از درون یک سوراخ در درپوش عبور می کند.
پشت چرخ دکمه ای وجود دارد که زمانی که به سمت جلو پرتاب می کنید، باید آن را به سمت پایین فشار دهید.
زمانی که شما دکمه را در حین پرتاب نمودن فشار دهید، نخ از آن خارج می گردد.
و زمانی که شما دکمه را رها می سازید، نخ متوقف می شود.
استفاده از چرخ اسپین کست بسیار ساده است، و انتخابی ایده آل برای ماهیگیرهای مبتدی محسوب می گردد. شما با هیچ جهش به عقب و پیچ خوردگی نخ و گیری بر نخواهید خورد. همچنین چرخ اسپین کست ارزان تر از سایر انواع چرخ ماهیگیری است. اما مشکلی که در مورد این نوع چرخ وجود دارد که دقیق نیست و برد پرتاب آن به بلندی سایر انواع چرخ ماهیگیری نیست.
کاربرد: بسیار مناسب ماهیگیران مبتدی
چرخ بایت کستینگ برای ماهیگیری دریایی و صید ماهی های بزرگ طراحی گشته است.
این نوع چرخ با پایه هایی کوتاه، بر روی چوب های سنگین دریایی قابل نصب است.
قسمت اسپول یا کاسه چرخ کستینگ متحرک می باشد.
و نخ به طور مستقیم بر روی آن جمع می گردد.
این چرخ منحصر به فرد و جالب به خاطر قدرت بالایی که دارد.
برای صید ماهی های دریایی و همچنین رودخانه ای کاربرد دارد.
در حقیقت بایت کستینگ (Baitcasting Fishing Reel) پیشرفته ترین نوع چرخ در میان این چهار نوع چرخ ماهیگیری است.
به این معنا که این چرخ نیازمند مهارت و تمرین زیادی است، تا بتوانید به طور مؤثری از آن ها استفاده نمایید.
بنابراین این نوع چرخ مناسب ماهیگیران حرفه ای می باشد که از تجربه بالایی برخوردار می باشند.
در این چرخ ماهیگیری، با آزاد شدن نخ، اسپول می چرخد.
هر چند استفاده از این چرخ نسبت به چرخ های اسپینینگ و اسپین کستینگ مشکل تر است .
و نیازمند تسلط بالایی است، اما این چرخ ها بیشترین دقت و برد پرتاب را دارا هستند.
به این صورت که زمانی که شما یک چرخ ماهیگیری بایت کستینگ را به دست بگیرید می توانید عملکرد و پیشرفت بالایی در مسابقات ماهیگیری داشته باشید.
همچنین این نوع چرخ امکان باز پس گیری قدرتمند، سریعی را فراهم می آورد که سبب می گردد .
برای صید ماهی های فایتر (Fighting fishes) بزرگتر، سنگین تر، سریع تر و سختتر عالی باشند.
مدل های جدید چرخ بایت کستینگ (چرخ بایت رانر Baitrunner) یک کنترل کننده ی پرتاب (دکمه ی بایت رانر) دارد که سبب می شود پرتاب راحت تر انجام گیرد و از پیچیده شدن نخ هم جلوگیری به عمل آید.
اما نکته مهم اینجاست که به هنگام استفاده از این نوع چرخ ها به منظور داشتن یک پرتاب کامل و موفقیت آمیز نیازمند کسب مهارت لازم می باشید.
عموماً بعد از پرتاب، می توانید با انگشت شصت خود بر اسپول چرخ فشار کم و یکنواختی وارد و تا حد زیادی از پیچ خوردن نخ پیشگیری نمایید.
کاربرد: صید ماهی های بزرگ و سنگین توسط ماهیگیران بسیار با تجربه و ماهر
چرخ پشه (Fly Reel) بر روی چوب پشه متصل می گردد و برای ماهیگیری به روش پشه کاربرد دارد .
و نخ قابل نصب بر روی آن هم نخ پشه می باشد.
چرخ پشه قرقره ای ساده می باشد، که نخ پشه روی آن جمع می گردد، ولی امکان پرتاب نخ را ندارد.
هر چند در انواع جدید این نوع چرخ جهت افزایش کارایی و بهینه سازی قدرت آن، از تکنولوژی جدید و بلبرینگ و قطعات کمکی بهره گرفته شده است.
کاربرد: مناسب ماهیگیری به روش پشه
در ادامه توضیحاتی در مورد قطعات چرخ خواهیم داشت، چرا که هر چرخ از قطعات مختلفی ساخته شده است.
و نیاز است هر ماهیگیری با کاربرد هر یک از آنان آشنا گردد.
انواع مختلف اسپول (قرقره) یا کاسه چرخ ماهیگیری از جنس های آلومینیوم، گرافیت و انواع قدیمی آن از جنس چدن و برنج می باشند.
دور دهانه ی عمیق اسپول محل جمع شدن نخ ماهیگیری می باشد.
روی بدنه اسپول نوشته می شود که میزان ظرفیت اسپول برای جمع نخ، برای انواع نخ با ضخامت های مختلف چقدر است.
نکته جالب توجه اینجاست که دهانه ی اسپول باید عمق مناسبی برای جای دادن نخ مورد نیاز داشته باشد.
همچنین اسپول باید دارای سطحی یکنواخت، صاف، صیقلی و به اندازه کافی پهن باشد.
تا به هنگام پرتاب حداقل اصطکاک و حداکثر برد پرتاب پدید آید.
انواع فلزی اسپول دوام بالا دارند، در حالی که انواع گرافیتی سبک وزن هستند.
ضریبی می باشد که به ازای یک بار چرخاندن دسته ی چرخ، آن میزان نخ به دور اسپول پیچیده می گردد.
به این مفهوم كه زمانی كه یك دور دسته چرخ را می چرخانید، چند دور كامل كمان چرخ به دور اسپول خواهد چرخید.
در حقیقت نسبت چرخ دنده ها، چگونگی سرعت جمع شدن نخ به میزان چرخاندن دسته چرخ توسط ماهیگیر را نشان می دهد.
ضریب چرخ دنده خیلی بالا هم خوب نیست.
چرا که در این صورت در مدتی کوتاه، در اثر جمع گشتن زیاد نخ، فشار بسیاری بر ماهی وارد می آید.
و ممکن است دهان ماهی پاره گردد.
همچنین ضریب چرخ دنده پایین در پرتاب های بلند، به هنگام جمع نمودن نخ، وقت ما را هدر خواهد داد.
خوشبختانه چرخ هایی وجود دارند که دو سرعته هستند.
به این شیوه که برای جمع کردن نخ به صورت خالی (سرعت بالاتر) و هنگام صید ماهی (سرعت پایین تر) یک سوئیچ برای تغییر ضریب چرخ دنده وجود دارد.
چرخ های دو سرعته با وجود قابلیتی که دارند، ولی به علت گران قیمت بودنشان، ارزش خرید ندارند.
یک چرخ ماهیگیری باید دارای سیستم ترمز کاملاً محکم، قابل اطمینان و بدون خلاصی باشد.
زمانی یک چرخ را بهترین می نامیم که بعد از فعال نمودن ترمز آن، بلافاصله دسته چرخ در آن مکان برای حرکت رو به عقب قفل گردد.
و هیچ گونه خلاصی نداشته باشد.
به طور معمول سیستم کلاچ در عقب یا جلوی چرخ های ماهیگیری قرار می گیرد.
در برخی از چرخ ها دو کلاچ وجود دارد که یکی از آن در جلوی چرخ ماهیگیری، و یکی در عقب آن قرار گرفته است.
چرخ هایی که سیستم کلاچشان در جلو قرار گرفته است.
قویتر و از لحاظ عملکرد از انواع کلاچ عقب بهتر می باشند.
هرچند کارایی چرخ کلاچ عقب ساده تر است.
در سال های اخیر نوعی چرخ ماهیگیری به بازار آمده است که دارای کلاچی قوی در جلوی آن و کلاچی ضعیف تر در عقب آن هستند.
این نوع کلاچ ها دسته ای جهت سوئیچ بین دو کلاچ دارند.
این نوع چرخ های دارای دو کلاچ برای ماهیگیری به روش انتظاری و به ویژه صید ماهی کپور کاربرد دارند.
همیشه به هنگام خرید چرخ به نوع و سالم بودن آن توجه داشته باشید.
برای تشخیص یک کلاچ خوب، باید دقت نمایید که اولاً کلاچ در یک فاصله ی کوتاه، شل و سفت گردد.
تا به هنگام صید ماهی های بزرگ وقت شما را هدر ندهد و تمرکز شما را بر هم نزند.
دوماً کلاچ بایدنخ را به صورت یکنواخت و نه به صورت ضربه ای از روی اسپول آزاد نماید.
بسته به نوع چرخ ماهیگیری که قصد خرید آن را دارید، تعدادی بلبرینگ بر روی بخش های متحرک چرخ سوار می گردند.
کار بلبرینگ ها، کمک به ایجاد حرکتی روان و نیروی بیشتر در چرخ می باشد.
قطعاً چرخی که تعداد بلبرینگ های بیشتری داشته باشد، قدرت، روانی و کارایی بیشتر دارد.
اینکه متوجه شوید کیفیت مونتاژ قطعات چگونه است، نیاز است که یک بار یک چرخ مرغوب را در دست بگیرید.
و دسته آن را بچرخانید، تا معیاری از کیفیت یک چرخ خوب را به دست بیاورید.
در این صورت با امتحان نمودن چرخ های دیگر و مقایسه عملکرد آنان، متوجه کیفیت آنان خواهید گشت.
هیچ گاه از روی کنجکاوی قطعات چرخ را باز و بسته نکنید.
توجه داشته باشید که تمامی اجزای چرخ باید در جای خود محکم و بدون هیچ گونه خلاصی قرار داشته باشند.
اگر جنس بدنه چرخ از آلیاژ فلزی باشد، دوام بیشتری خواهد داشت.
برای ماهیگیران متوسط چرخ ماهیگیری اسپینینگ بهترین انتخاب است، دقت و برد پرتاب بیشتری دارد.
هر چند تسلط پیدا کردن بر کار با چرخ ماهیگیری اسپینینگ سخت تر از چرخ اسپین کست است.
بنابراین اگر شما به اندازه کافی تجربه دارید، احتمالاً بتوانید بدون اتلاف وقت بر کار با چرخ اسپینینگ تسلط یابید.
به طور حتم چرخ ماهیگیری بایت کستینگ برای بسیاری از افراد ماهیگیر حرفه ای و با تجربه بهترین است.
این چرخ می تواند نخ های سنگین تر را نگه دارد و قدرت بیشتر به شما بدهد تا بتوانید ماهی های جنگنده و بزرگتر و سریع تر را صید نمایید.
درست است که عادت کردن به ماهیگیری با این نوع چرخ زمانبر است و شما به مقداری تمرین نیاز خواهید داشت.
اما زمانی که بتواند بر کار با این چرخ ماهیگیری بایت کستینگ تسلط یابید.
مطمئناً متوجه می شوید که پیشرفت قابل توجهی در توانایی های ماهیگیری خود با چرخ بایت کستینگ دارید.
۱ . از چرخ آب شیرین در آب شور استفاده نکنید چون قطعات آن در برابر املاح موجود درآب شور مقاومت ندارند و خورده خواهند شد .
۲ . معمولا میزان حجم اسپول نخ در روی آن با سایز و طول نخ حک شده بیشتر از آن عدد اسپول را از نخ پر نکنید .
۳ . بهترین اسپول از آلومینیوم آلیاژی ساخته میشود . پس به جنس آن توجه کنید .
۴ . از روغن کاری چرخ با روغن های معمولی بپرهیزید برای این کار از گریس مخصوص استفاده کنید .
۵ . برای تمیز کردن چرخ از دستمال مرطوب استفاده کنید زیرا غوطه ور کردن چرخ در آب دریاچه یا رودخانه با توجه به املاح موجود درآب این مکان ها با عث خوردگی بلبرینگ و چرخ دنده های چرخ میشود .
۶ . در خرید چرخ به وزن آن توجه کنید (در اسپینینگ چرخ سنگین شما را خسته خواهد کرد) .
۷ . به آلیاژ بکار رفته در بدنه چرخ دقت کنید . بسیاری از چرخ ها از پلاستیک ساخته میشوند اما مقاومت کافی را در برابر شوک ندارند .بهترین آلیاژ بدنه از آلومینیوم میباشد.
۸ . به آلیاژ بلبرینگ ها دقت کنید و از فروشنده بپرسید که از فولاد ضد زنگ و ضد خوردگی باشند . (برای طول عمر بیشتر)
۹ . درزمان خرید از درست عمل کردن سیستم کلاچ و قفل ضد برگشت اطمینان حاصل کنید .
۱۰ . به سرعت چرخ دقت کنید معمولاً بر روی اسپول حک میشود : این عدد (۴٫۳ : ۱) این عدد به این معنی است که در هر یک دور حرکت دسته به دور محور ۴٫۳ دور نخ به دور اسپول پیچیده میشود . این عدد هر مقدار بزرگتر باشد شما سرعت بیشتری در جمع کردن نخ خواهید داشت .
۱۱ . به تعداد بلبرینگ توجه کنید هرچه تعداد آن بیشتر باشد چرخ با سرعت و ظرافت بیشتری عمل خواهد کرد.
